Panchpargania Ling Aar Bachan Ker 1 Ta Best Jankari

Share

Panchpargania Ling Aar Bachan :- जोहार संगी-साथी, जदि तहरे पंचपरगनिया भासा केर पढ़ाइ कराला चाहे जे.एस.एस.सी. चाहे JPSC चाहे झारखंड केर कन’ अइन प्रतियोगिता परीक्षा केर तेआरि कराला त हामरेक Panchpargania Ling Aar Bachan जरूर पढ़ा । इटाएँ Panchpargania Ling Aar Bachan केर जानकारी बहुत सुंदर भाभे देल जातेहे। जोहार लेगे।

20221222 162933
Panchpargania Ling Aar Bachan

Panchpargania Ling Aar Bachan :-

Ling केर परिभाषा

संइगा केर जन रूप ले अकर पुरूस चाहे इसतिरि जाइत केर जानकारि हएला, अके लिंग कहल जाएला ।

Panchpargania Ling Aar Bachan :- Ling केर बिसेसता

पंचपरगनिया मेंहेन लिंग हिंदी, कुड़मालि रकम जटिल ना हए कहन एकदम सरल हएला ।

लिंग केर लसिंद मातर’ जिबबाचक संइगा आर किछु खास बिसेसन मेंहनेइ हएला ।

सरब’नाम आर किरिआ रूप मेंहेन लिंग केर कन’ लसिंद नि देखाएला ।

पंचपरगनिया मेंहेन करता (कर्ता ) केर लिंग अनुजाइ किरिआ (क्रिया) मेंहेन कन’ अंतर नि देखाएला ।

Panchpargania Ling Aar Bachan :- पंचपरगनिया Ling केर तुलना कुड़मालीक लिंग संग

पंचपरगनिया केर सह’दर भासा कुड़मालि मेंहेन करता ( कत्र्ता) केर लिंग अनुजाइ किरिआ (क्रिया) केर लिंग मेंहेन सझेइ अंतर देखाएला । जेसन –

पंचपरगनिया कुड़मालि
पु.बेटा छुआटा जातेहे ।बेटा छउआटा जाइसाहे ।
बरद टा चरेला ।बरदटा चरेइसाहे ।
.बेटि छुआटा जातेहे ।बेटि छउआटि जाइसाहि ।
गाइ टा चरेला । गाइटि चरेइसाहि ।
Panchpargania Ling Aar Bachan

Panchpargania Ling Aar Bachan :- लिंग भेद –

 प्रो0 परमानंद महतो जिक अनुजाइ पंचपरगनिया लिंग दुइ रकम केर आहे ।
 डाॅ0 करम चन्द्र अहीर जिक अनुजाइ लिंग चाइर रकम केर आहे ।
 डाॅ0 चन्द्र मोहन महतो जिक अनुजाइ लिंग दुइ रकमेक आहे तिरी आर पुरूस लिंग ।

इ रकम पंचपरगनिया भासाएँ अइन’ भासाक रकमे दुइ टाइ लिंग आहे – तिरि लिंग आर पुरूस लिंग किंतु पंचपरगनिया भासाएँ पाउआइआ सब्दक अनुजाइ लिंग भेद चाइर खुंड़ केर आहे –

1. पुरूस लिंग (पुलिंग) 2. तिरि लिंग/इसतिरिलिंग 3. लुठुलिंग (उभ’ए लिंग) 4. बे-लिंग (नपुंसक लिंग)

पुरूस लिंग (पुलिंग) :-

जन संइगा सब्द’ ले पुरूस जाति केर चिन्हाप पाउआएला, उटाके पुरूस लिंग (पुलिंग) कहल जाएला ।

जेसन – पुरूस, दुल्हा, बेटा, छंड़ा, मरद, नउआ, नाति, नाना, काका, बाड़ा, मामाबा, साला, काड़ा, बेटा, ससुर, भाइ, भेंसुर, बर, देउअर, दामड़ा, बकड़ा, सांढ़ा, ननदेसु, दामाद एमाइन ।

तिरि लिंग/इसतिरिलिंग :-

जन संइगा सब्द’ ले तिरि/इसतिरि जाइत केर चिन्हाप हएला उटाके तिरिलिंग/इसतिरिलिंग कहल जाएला ।

जेसन – ज’नि, कनेआ, साली, भँइस, अढ़ाइर, नउआइन, नातिन, मामागउ, काकी, पंठिआ, कटेइर, लगदिन, घ’ड़ि, ननद, सएतिन, छँड़ि, फेटाइन, गाइ, ढाइड़ खुखड़ि, ढाइड़ छागेइर, फुफु, म’सी, दिदी एमाइन ।

लुठुलिंग (उभ’ए लिंग) :-

जन संइगा सब्द’ ले तिरि आर पुरूस (इसतिरि लिंग-पुलिंग) दुइअ केर हएक चिन्हाप मिलेला उटाके लुठुलिंग (उभ’ए लिंग) कहल जाएला । पंचपरगनिया मेंहेन पाउआइआ छुटु-छुटु जिब गिला बेसि भाभे इ लिंग टाएँ आएला ।

जेसन – माछि, चिमटि, कुकुर, पका-माकड़, खुखड़ि च’रइ, मांछ, साँप, छागेइर, खेड़िआ, चिंड़रा, रेक्टे मुसा, कउआ, मुसा, चुटिआ, छुआ, बिलाइ, पेरूआ, बकलि, बांदर, नेउथेरिआ, कुटुम, ग’तिआ, ल’ग एमाइन ।

बे-लिंग (नपुंसक लिंग) :-

जन संइगा सब्द’ ले कन’ लिंग केर चिन्हाप नि पाउआएला उटाके बे-लिंग चाहे नपुंसक लिंग कहल जाएला । पंचपरगनिया मेंहेन बिना जिब (निर्जीव) आउला चिज-बस्तु के बे-लिंग चाहे नपुंसक लिंग मेंहेन राखल जाएला ।

जेसन – झुड़ि, काठि, मांइचला, खाटि, ठेंगा, हार, जुँआइट, कांथा, कंबल, ड’रा, डउल, लुगा, थारा, टुपला, सुप, ल’टा, कुमनि, खाँची, चउकाठा, खापरा, केउआर, घर, धान, गहम, बुट, खासारी, आलु, भाँटा, क’बि, केरा, गाछ, आम, नीम, जाम, कंठर, भेलुआ, तेंतेइर, कुसुम एमाइन ।

20221222 162933 1
Panchpargania Ling Aar Bachan

Panchpargania Ling Aar Bachan :- बचन

बचन केर अरथ’ :-

बेआकर’निक दाँइजे वचन (बचन) केर अरथ’ हएला ‘संइखा’ । एआनि बचन केर साब्दिक अरथ’ हएला एक चाहे एक ले बेसिक पाछन (ब’ध) कराइआ बेआकरन केर बिसेस बिधान । बेआकर’निक दाँइज ले हाइटकहन एकर ढेइर अरथ’ हएला, जेसन – कहेक किरिआ, बात (वाणी), ब’लि, कहल काथा, आदेस, घ’सना, उचारन एमाइन ।

बचन केर परिभासा :-

संइगा केर जन रूप ले अकर संइखा केर जानकारि (पाछन) हएला उ रूप टाके बचन कहल जाएला ।

जेसन ‘‘गाइ टा आतेहे’’ आर ‘‘गाइ गिला आतेहेन’’ हिंआ पहिला बाइक मेंहेन गाइ टा एकबचन केर तेहें आर दसरा बाइक मेंहेन गाइ गिला बहुबचन केर तेहें बेब’हार हए आहे । एआनि पहिलुक बाइक मेंहेन गाइ टा कहले कन’ एकेटा गाइ केर पाता चल’तेहे, किंतु दसरा बाइक मेंहेन गाइ गिला कहले आउअ’इआ ढेइर गाइ केर पाछन (चिन्हाप) हएला ।

बचन केर भेद :-

पंचपरगनिया मेंहेन एकबचन आर बहुबचन केरे चलन आहे । एकटा जिनिस केर तेहें एकबचन आर एकटा ले बेसि जिनिस केर तेहें बहुबचन केर बेब’हार करल जाएला ।

एकबचन :-

जन संइगा सब्द’ ले एकटा संइखा केर पाछनान हएला उटाके एकबचन कहल जाएला ।

जेसन – छुआ टा, गाइ टा, गरू टा, कुकुर टा, पाहाड़ टा, खाइट टा, इटा, उटा, किताब टा, थइला टा, कुआँ टा, छागेइर टा, बिलाइ टा, एकलाइ, च’रइ टा एमाइन।

बहुबचन :-

जन संइगा सब्द’ ले एक ले बेसि संइखाक पाछनान हएला सेटाके बहुबचन कहल जाएला ।

जेसन – छुआ गिला, गाइ गिला, कुकुर गिला, पाहाड़ ला/गिला, खाइटा गिला, इगला, उगला, किताब गिला, थइला गिला, कुआँ गिला, छागेइर गिला, बिलाइ गिला, ढेइर, च’रइ गिला एमाइन ।

Panchpargania Ling Aar Bachan :- एकबचन ले बहुबचन बनाएक निइअम –

(क) पंचपरगनिया केर जातिबाचक संइगा सब्द’ आर बेजिब बाचक बेक्तिबाचक संइगा मेंहेन ‘गिला’ ‘ला’ ‘लाक’ ‘गिलाक’ आर ‘सउब’ ज’इड़ कहन एकबचन ले बहुबचन ब’नाल जाएला । जेसन –

जातिबाचक संइगाक निमुद :-

घर गिला ढंसे लागलग । किताब गिला फाटलक । कुकुर ला भुक’तहँए । गरू लाक खुरिआ र’ग ह’ए आहे । छागेइर ला एबार आघालएँ । चेनगा सउब बड़े हलएँ । मेइर लेगे छागेइर लाके चाराए लेगबा । घर गिलाक रंग टा बेस नि देखातेहे । गरू गिलाक सिंग ठिक नेखे । एमाइन ।

बेजिब बाचक बेक्तिबाचक संइगाक निमुद :-

राढ़ु, काँची एमाइन नदी गिला सबरनाखा नदीहीं मेसेला ।
हुमटा, कंच’ एमाइन पाहाड़ ला पाँचपरगना छेतर’ मेंहेन आहे ।
बांड़ि बुंड़ु, कंच’ एमाइन पाहाड़ लाक पाखना सक्त’ आहे ।
सालगा, ढेला, क’इर एमाइन गाछ गिलाक काठ बेस ज’रेला ।
गंगा, सबरनाखा, दाम’दर एमाइन नदी गिला झारखंड मेंहेन ब’हेला ।

(ख) ‘सउब’ सब्द’ एकबचन संइगा सब्दक आघुइं चाहे बादे लागाए कहनउ बहुबचन ब’नाल जाएला । जेसन – सउब ल’ग, सउब बहिन, च’र सउब । एमाइन ।

(ग) अइन’ पुरूस एकबचन सरब’नाम ‘इ’ ‘उ’ मेंहेन ‘गला’ ‘सउब’ ‘मन’ ‘मरे’ चाहे ‘मने’ ज’इड़कहन एकबचन ले बहुबचन ब’नाल जाएला । किंतु पंचपरगनिया मेंहेन ‘मन’ ‘मरे’ ‘मने’ केर बेब’हार किबल मानुस केर तेहेंइ करल जाएला । अइन’ जिब चाहे निरजिब चिज-बस्तु मेंहेन ‘मन’ ‘मरे’ ‘मने’ केर बेब’हार नि करल जाएला । जेसन –

मानुस, द’सर जिब आर निरजिब केर तेहें – इगला, उगला, इ सउब, उ सउब ।
किबल मानुस केर तेहें – इमन/इमरे/इमने, उमन/उमरे/उमने ।

(घ) मानबिअ बेक्तिबाचक संइगा मेंहेन ‘आउर’/‘उमरे’/‘उमने’ ज’इड़ कहन एकबचन ले बहुबचन ब’नाल जाएला । जेसन –

मांगरा आउर/उमरे/उमने आए आहएँ ।
बुधवा आउर/उमरे/उमने ढेलका छेंछ’ तहएँ ।
बुधनी आउर/उमरे/उमने भुति क’रे जातहँए ।

बिसेस:- हिंआ ‘आउर’ हिंदीक ‘और’ अरथ’ मेंहेन ना लागे, बल्कि बहुबचन केर रूपे करल जाए आहे ।

(ङ) बेजिब जातिबाचक संइगा सब्दक बादे ‘गिला’ ‘ला’ ‘लाक’ ‘गिलाक’ आर ‘सउब’ ज’ड़ले ग’ठब’धक अरथ’ बाहराएला, किंतु एसन सब्दक किरिआ रूप हमेसा एकबचन मेंहनेइ रहेला जेसन –

केला गिला पचलक । जाम गिला पचलक । कंठर गिला पाकलक । आम गिला पाकलक ।
काठ गिला सुखलक । खेत गिला पाटलक । दतुन गिला सुखलक । घर गिला ढंसलक ।
गाछ गिला टुटलक । नदी गिला सुखलक । नाला गिला सुखलक । बाड़ि गिला आजाड़ ह’लक ।
बांध गिला सुखलक ।

(च) एक बचन संइगा सब्दक पहिल जदि संइखा बाचक बिसेसन केर बेब’हार करल जाए त’ बहुबचन ब’नाएक तेहें ‘गिला’ ‘ला’ ‘लाक’ ‘गिलाक’ आर ‘सउब’ ज’ड़ेक दरकार नि ह’एला । जेसन –

तीन टा बेटिछुआ हिंदे गेलएँ । दस टा ल’ग नाहालएँ । चाइर टा बाइ नाचलएँ ।
आठ टा छुआ इसकुल गेलएँ । पाँच टा खेत ज’तालक । दुइटा टेकट’र हिंदे गेलक ।

(छ) उतम पुरूस एकबचन सरब’नाम ‘मएँ’ केर बहुबचन ‘हामरे सउब’ आर मइधम पुरूस एकबचन सरब’नाम ‘तएँ’ केर बहुबचन ‘तहरे सउब’ हएला ।

20221222 162933 2
Panchpargania Ling Aar Bachan

Panchpargania Ling Aar Bachan :- सारांश

आइज केर जानकारि केसन लागलग कमेंट करबा। एसने बेस-बेस परीछा उपजगि जानकारि तेहें हामरेक बेबसाइट टाके रजे भिजिट करबा। एकर अलावा पंचपरगनिया भासा संबंधी केसन जानकारी चाहाला उटाकउ कमेंट केर दाराए बताबा। लेगे सउब के जोहार कर’तिहि।

इन्हें भी पढ़ें :-

पंचपरगनिया सइंगा सरब”नाम बिसेसन धातु भासाक तेहें वेयाकरण केर दरकार अंतस्थ बरन’  पंचपरगनिया लिपि जाला

इन्हें भी पढ़ें :-

इन्हें भी पढ़ें :-

पंचपरगनिया सइंगा, सरब”नामबिसेसन, धातु ,भासाक तेहें वेयाकरण केर दरकार, अंतस्थ बरन’,  पंचपरगनिया लिपि जाला, अब्ब’ए

UGCNET TRL की जानकारी के लिए निचे दिए गए लिंक पर क्लिक करें

ugcnettrl


Share

Leave a Comment